In dit artikel binnen de reeks over BIM en GIS een reactie van Hans Hainje, afdelingshoofd Geo ICT & Geo Info bij MUG Ingenieursbureau. Dit bedrijf stelt dat het werken met 3D een van de centrale thema’s is binnen de organisatie en past dit dan ook toe in elke stap van de keten, van projectvoorbereiding tot en met het opleverdossier. De combinatie van informatie uit BIM en GIS is dan ook een belangrijk punt bij MUG Ingenieursbureau.
GIS en BIM zijn vaak heel verschillende werelden, met een geo-afdeling aan de ene kant en een ontwerpafdeling aan de andere. Hoe knopen jullie BIM en GIS concreet aan elkaar? Welke stappen zijn er bijvoorbeeld genomen om data-uitwisseling mogelijk te maken? Hoe beïnvloedt het gebruik van BIM- en GIS-data de werkprocessen op de afdelingen en de algehele workflow
van het bedrijf?
“Inderdaad lijken GIS en BIM twee disciplines die vanuit verschillende afdelingen worden uitgevoerd. Toevalligerwijze hebben wij net een nieuwsbrief uitgebracht waar de geïntegreerde aanpak bij MUG beschreven wordt. Dit heeft vooral met ketendenken te maken. Het start met de landmeter die een DTM maakt, of een operator die een 3D-scan uitvoert, dat is de afdeling Geo. Hiermee is de startsituatie vastgelegd en vervolgens wordt hierop een ontwerp gemaakt door de afdeling Infra, Water & Natuur. Daarna zullen zowel de afdeling Infra, Water & Natuur als de afdeling Geo aan de realisatie werken. De eerste op het gebied van toezicht, directievoering, toetsing en keuringen en de tweede op het gebied van maatvoering, monitoring en machinebesturing. Vervolgens kunnen ze beide dan naar oplevering en beheer gaan. Wanneer het totale werkproces wordt gezien als een keten en dit proces weer wordt gedragen door de juiste ICT-oplossingen, zoals bijvoorbeeld BIM360, GIS-portalen en Relatics, is het mogelijk om de verschillende fasen met elkaar te verbinden. Omdat wij in onze organisatie de luxe hebben dat we over zowel landmeetkundige, Geo-ICT als ontwerpmedewerkers beschikken, is het ketendenken en de verbinding tussen de verschillende fasen vaak goed terug te zien in onze projecten.”
“Voor het concreet aan elkaar knopen van BIM en GIS zetten we overigens in op informatiemanagement. Ons ideaalbeeld is daarbij dat een opleverdossier een extract is van de informatie die we hebben opgeslagen in de relevante software van Autodesk, Esri en Relatics, waarbij alles objectgericht en gekoppeld aanwezig is. Deze werkwijze is inmiddels erg succesvol gebleken, bijvoorbeeld bij het lopende project Aanpak Ring Zuid-Groningen, en we zetten deze manier van werken dan ook steeds vaker in.”
“Al met al zijn integrale projecten, dus het over meerdere afdelingen werken, een speerpunt in onze organisatie. Er vindt op het gebied van inrichting tooling, coderingen, templates al veel afstemming plaats, we hebben een 3D/BIM-pool die over de afdelingen werkt. Deze manier van denken en werken levert veel spin-off op, op het gebied van bijvoorbeeld niet-BIM-projecten; het benutten van informatiemanagementsystemen, zoals apps, digitale samenwerkingsomgevingen en Geo-portalen, is een logisch onderdeel van elk project geworden.”
Hoe zorgen jullie ervoor dat bij het samenbrengen van GIS en BIM datgene wat voor de GIS-afdeling een succes is, ook een winstpunt is voor de BIM-afdeling? Is een van de twee systemen leidend bij de integratie van beide, of juist niet?
“Het samenbrengen van de systemen doen we met een virtueel team, de al genoemde 3D/BIM-pool, die informatie deelt, door middel van inspiratiessessies, gezamenlijke opleidingen en vooral door multidisciplinaire projecten uit te voeren en die te etaleren. Ook gaan sommige zaken op samenbrengingsgebied min of meer automatisch, waarbij nieuwe techniek verbindend werkt. Zo hebben we wat innovatiebudget gericht op het benutten van Augmented en Virtual Reality. Wanneer onze medewerkers dan de kabels en leidingen met VR-technologie visualiseren en dit demonstreren op onze kwartaalborrel, dan volgen de ideeën en positionering vanuit de andere afdelingen bijna vanzelf. Inmiddels hebben we een mooie archeologische opgraving met dezelfde technologie gevisualiseerd waarbij de historische situatie te bekijken is met VR.”
Verandert voor jullie het belang van BIM en GIS ook tijdens de verschillende fases van voorbereiding, ontwerp, bouw en beheer en heeft dat gevolgen voor de manier waarop jullie daar gebruik van maken?
“Ja, het belang van BIM en GIS verandert heel sterk per fase. Nog niet zolang geleden waren we vooral aan het tekenen, veel klanten en medewerkers denken nog steeds in 2D en werken het liefst met traditionele AutoCAD-tekeningen, waardoor 3D-modellen eerst werden platgeslagen voor ze werden hergebruikt. Tegenwoordig maken we geparametriseerde ontwerpen en modellen in Civil3D en Revit en controleren we de deelontwerpen met clash control tooling. Ook laserscanning en de inzet van drones versnelt het 3D-denken. Binnen de Geo-ICT is het denken in objecten vanzelfsprekend en dat slaat snel over naar ons meer CAD-gerichte deel van de organisatie.”
Er zijn verschillende initiatieven voor de ontwikkeling van standaarden voor de data-uitwisseling tussen GIS en BIM. Wat zijn voor jullie dagelijkse praktijk de belangrijkste eigenschappen die een dergelijke standaard zou moeten hebben?
“Standaarden zijn een lastig thema, is ons gebleken. Op zich is standaardisatie natuurlijk prachtig, maar in de infra-BIM lijkt de algemene gedachte nog steeds iets te zijn in de trant van ‘mijn standaard is beter dan die van jou’. Er zijn wel standaarden die wat breder worden toegepast, zoals de BIMstandaarden van het Rijksvastgoedbedrijf, de RVB BIM Specificatie. Bij een project als de Ringweg Zuid in Groningen hebben we echter te maken met Rijkswaterstaat, ProRail, de gemeente, waterschappen en de provincie en moeten we gegevens leveren in Kerngis, DTB, organisatiespecifieke OTL, Disc, IMGeo en IFC. We wisselen eisen uit met behulp van toepassingen als Relatics en Revit/Civil 3D en we delen via internet informatie met behulp van Esri-portalen. Elk project, elke organisatie heeft helaas zijn eigen manier van werken en dus ook eigen standaarden. Wij zijn voorstander van standaarden en de ‘pas toe leg uit’-aanpak, maar hebben ook veel waardering voor leveranciers als Esri en Autodesk die zorgen dat hun toepassingen kunnen samenwerken.”
Met de combinatie van BIM- en GIS-informatie is het mogelijk om een digitale tweeling te maken van constructies. Waaraan moet deze volgens jullie voldoen en welke data moet deze minimaal bevatten om te kunnen spreken van een volwaardige digitale tweeling? En wat zijn jullie verwachtingen van het gebruik en de mogelijkheden van deze digitale tweelingen in de nabije en wat verdere toekomst?
“Wij zijn wat minder gefocust op constructies en meer op infrastructurele omgevingen waar constructies en omgeving samengaan. In dat laatste komen BIM en GIS inderdaad helemaal samen. Toch denk ik dat ongestructureerde data als puntenwolken en beeld naast de BIM- en GIS-data veel waarde hebben binnen digital-twinconcepten. Nog steeds wordt er veel gedacht in databases met objecten en attributen, maar puntenwolken bevatten ook veel nuttige informatie, die met name goed onttrokken kan worden met de huidige machine-learningtechnieken.
Tekst en interview: redatcie van BIGnieuws
Download het originele artikel:
